05-08-2016
Ik ben met Harusha het weekend aan het inluiden met een biertje. We hebben de vrijdagmiddag/avond borrel van vier jaar geleden weer in ere hersteld, Harusha was het nog niet vergeten en liet zijn herkenbare bulderende lach horen toe ik vroeg of hij vanavond zin had om een borrel drinken om het weekend te beginnen. We zitten stoom af te blazen, ik wat meer dan Harusha die al een aantal jaren gewend is op de gillend drukke verloskamers in Sengerema. Sterker nog, hij deed een aantal jaren geleden samen met Marie Jose en een aantal AMO’s (assistant medical officer, soort HBO dokters) alle diensten. Een pittige job dus, al zijn het aantal bevallingen en met name het aantal gecompliceerde bevallingen wel toegenomen liet Marie Jose me vanmiddag weten. Ik zat met haar even bij te praten na de ‘sectio trein’ die we hadden weggewerkt de afgelopen 38 uur. We waren gisteren begonnen aan een drukke dagdienst waar het aantal gecompliceerde bevalling maar bleef binnenstromen en we sectio (keizersnede) na sectio stonden te doen. Daar is de nachtdienst de nacht mee doorgegaan en ik trof vanmorgen wederom een volle chaotische verloskamer met allemaal gecompliceerde bevallingen aan die voor een groot deel zijn geëindigd in een sectio. Aan het eind van de middag was zo ongeveer iedereen wel bevallen en konden we weer rustig ademhalen. Ik plof neer bij Marie Jose op kantoor en we praten wat na. Ik kijk terug op de mijn eerste week verloskamers. Ik heb meer pathologie gezien dan in een jaar gynaecologie in het Amstelland. ‘Welcome in Afrika’ grinnikte Scola, een van de nurses van de verloskamers, terwijl ze de vierde patiënt van die ochtend klaarmaakte om naar de OK te gaan. Ik ben inderdaad wel echt geland in Afrika nu. Ik ben in het diepe gesprongen, gelukkig kan ik goed zwemmen, al heb ik toch ook af en toe het gevoel dat ik verdrink. Gelukkig wordt er af en toe een hand uitgestoken door Marie Jose of één van mijn andere collega’s en kom ik weer boven water. Wanhopig kwam ik gisteren een van mijn vrienden tegen op de verloskamer. Hij is anesthesist en die had ik op dat moment precies nodig voor mijn bloedende patiënt waarvoor ik een spoedsectio wilde doen. Ik leek echter de enige te zijn die veel haast had en ik kon mijn ongeduld niet meer onderdrukken. Ik was mijn verpleegkundige kwijtgeraakt aan een bevalling van een tweeling die op hetzelfde moment plaatsvond. Wanhopig keek ik hem aan: je moet me helpen, help me nu en help me hoe ik hier in godsnaam aan gewend kan raken. Hij liet me drie keer ademhalen, regelde een collega omdat hij nachtdienst had gehad en sprak me bemoedigend toe dat het goed zou komen, echt. Het kwam gedeeltelijk goed, moeder overleefde, kind niet. Aan de ene kant wil ik me aanpassen aan de werkomstandigheden, aan de andere kant wil ik niet gewend raken aan dit personeel tekort en hoge perinatale sterfte. Ik wil niet wennen en over een paar weken niets meer voelen als er weer een kindje doodgeboren wordt. ’s Avonds bedenk ik me hoe ik deze dubbele gevoelens een plek ga geven. Ik wil me aanpassen, gewend raken, maar niet aan alles en afstompen zoals ik bij sommige collega’s zie gebeuren. Er komt een project van de twee gynaecologen om de foetale bewaking tijdens de bevalling te verbeteren. Dit moet echter gepaard gaan met meer personeel verwacht ik. Enfin, daar ga ik natuurlijk in een week niets aan veranderen, dus eerst nu maar uitrusten in het weekend zodat ik er volgende week weer tegenaan kan. Harusha en ik proosten op mijn terugkeer, ik glimlach en prijs me gelukkig hier in Sengerema.
26-08-2016
We staan te wachten op de ferry. Lees; al meer dan anderhalf uur te wachten op de ferry en het lijkt er nu toch echt op dat we de volgende niet hoeven over te slaan en erbij kunnen. We zijn op weg naar Mwanza na een week training op de NICU. Ik grinnik in mezelf om mijn collega uit Uganda. Dat ik binnen een maand al mag meemaken dat ik als ongeduldiger-dan-gemiddeld Nederlandse vrouw berustend wacht tot we de ferry op kunnen, terwijl mijn Afrikaanse collega al tien keer ongeduldig op zijn horloge heeft gekeken, heeft mij het inzicht gegeven dat ik wellicht wel ben ingeburgerd. We hebben afgelopen week een trainingsweek gehad voor het personeel dat op de nieuwe afdeling werkt: de NICU, de neonatologische intensive care unit. Het is een afdeling waar zeer zieke pasgeborenen worden opgenomen en behandeld. De afdeling is vorig jaar opgezet door mijn voorganger Niek die met een aantal mensen van het Radboud ziekenhuis in Nijmegen hard heeft gewerkt de afdeling draaiend te maken. Het gaat goed, echter er is nog steeds veel terrein te winnen. De training was daar onderdeel van, georganiseerd door Touch foundation, en ik had de eer om deze te mogen coördineren. Het was echt een feestje. We hadden een fantastische neonatoloog uit Uganda op bezoek die de hele week de training heeft gegeven. Elke dag kwam hij naar me toe of de training nog aansloot, of er punten van verbetering zijn en of iedereen hem nog volgt. Ik had van tevoren een briefing gehouden bij mij thuis (met eigen gebakken cake waardoor ik er meteen 4 nieuwe vrienden bij had.. ;-)). Ik had duidelijk gemaakt dat onze helden van de NICU verpleegkundigen, sommigen niet gediplomeerd, en soms zelfs medical attendants zonder opleiding zijn. Het niveau moest daar dus bij aansluiten, wat wellicht een lastige taak zou zijn voor een professor neonatologie. Echter niets was minder waar, hij moest inderdaad even schakelen maar dat deed hij voortreffelijk. En ik heb er zelf ook het een en ander van geleerd wat zeer welkom was aangezien ik geen opleiding heb gehad op de kindergeneeskunde in mijn tropenopleiding en ik wel vaak word gebeld voor problemen op de NICU. We leren veel over de kleinste patiëntjes van het ziekenhuis en over onze nieuwe apparatuur: de CPAP machine. Dit is een nieuwe machine waar we de kleinsten met problemen met de ademhaling mee kunnen ondersteunen. Het zal ons veel hulp bieden de kleinsten de redden. Echter, in het begin gaat de perinatale sterfte (sterfte van baby’s tot 30 dagen na de bevalling) juist omhoog leren we. Dit is een ervaring die we reeds hebben ondervonden met het introduceren van de NICU. Je zou zeggen dat er na het bouwen van de NICU minder baby’s doodgaan, echter zien we het tegendeel terug in onze registratie. We hebben nu, net over de helft van het jaar, al net zoveel doden als aan het einde van vorig jaar. Ga dit maar eens uitleggen aan het district en aan je donoren…. Er is echter wel een goede verklaring voor. Ten eerste moet het personeel wennen aan alle nieuwe equipment waardoor de patiëntjes niet meteen allemaal de perfecte behandeling krijgen en een groot deel het in het begin nog niet overleefd. Als het daarna dan beter gaat en steeds meer patiëntjes overleven gaat de tamtam in de omgeving snel rond en krijgen we steeds vaker verwijzingen van enorm zieke baby’s die eigenlijk niet meer te redden zijn binnen waardoor de sterfte in het ziekenhuis omhoog gaat. Ten derde is de grootste factor de registratie zelf; waar dode baby’s vroeger geen status kregen en gewoon zonder registratie met de ouders mee naar huis gingen, worden ze nu wel geregistreerd waardoor het in de boeken net lijkt of de sterfte omhoog gaat. Dit is tevens ook meteen het probleem als we onze cijfers met andere ziekenhuizen vergelijken: wij registreren met de NICU steeds beter, waar dat op andere plekken niet wordt gedaan. Twee keer raden wat het district denkt van onze NICU als we presenteren dat onze sterfte percentages twee keer zo hoog zijn als die van onze buren zonder NICU…… Ik kan je vertellen dat daar heel wat overredingskracht voor nodig is voor onze medical officer in charge. Echter steekt onze docent ons een hart onder de riem als hij vertelt dat hij ook heel wat uit te leggen had toen de cijfers slechter in plaats van beter werden toen hij als eerste neonatoloog in zijn ziekenhuis kwam werken. Heb geduld; het gaat omhoog, het stabiliseert en echt… daarna gaat het naar beneden. We houden dus hoop en gaan vol goede moed verder wat na deze inspirerende week niet zo moeilijk is.
08-09-2016
Ik kijk naar de breedste glimlach van de dag. Samwel kijkt trots om zich heen als hij klaar is met spelen. Hij heeft net zijn eerste stukje voorgespeeld op mijn viool voor de nieuwe Nederlandse co-assistenten die op kennismakings-thee-bezoek komen. Samwel is de jongste zoon van mama Elizabeth en was vier jaar geleden toen ik co-assistent was hier al mijn grote vriend. Hij heeft drie weken geleden voor het eerst mijn viool gezien en was verkocht. Hij vindt muziek geweldig, heeft thuis al eens zelf een gitaar gemaakt van een fles en elastieken en wil nu niets liever dan viool leren spelen. Hij had het nog nooit gezien maar zei me meteen dat hij strijken over snaren toch echt leuker was dan dat getokkel…. Hij komt nu elke donderdag om 18uur op les, voor mij elke week een uitdaging om op tijd uit het ziekenhuis weg te komen, maar meer dan de moeite waard. Het is echt geweldig om te zien hoe hij elke week weer wat bijleert en thuis ook echt fanatiek oefent met klappen en zingen. Hier speelt hij op mijn viool die eigenlijk te groot is voor hem. Ik zou het liefste een halve viool voor hem regelen in Nederland zodat hij ook thuis kan oefenen, dat wordt een projectje voor de komende weken……Vooralsnog speelt hij er vrolijk op los op de losse snaren waardoor het nog niet zo erg is dat de viool te groot is. Mijn vioolleraar in Nederland heeft het boek waar ik ook ooit mee begonnen ben voor ons ingescand, heel fijn. Ik heb het voor Samwel geprint zodat hij zijn eigen boek heeft en hij kwam vanavond trots met zijn boek onder zijn arm binnen. Hij is super serieus en mega enthousiast. Als ik zijn glimlach zie, is mijn hele week weer goed ongeacht wat ik ook in het ziekenhuis heb gezien die dag.
13-09-2016
Het is druk, mega mega druk. Ik veeg het zweet van mij voorhoofd als ik ga zitten om de drie bevallingen die ik de afgelopen 20 minuten heb gedaan te documenteren. De overheid heeft vandaag een bijzonder fantastisch idee gelanceerd: alle werknemers in het district die in dienst zijn van de overheid moeten vandaag al hun diploma’s aan de overheidsinstantie in het district laten zien. Men wil tegengaan dat ongediplomeerde mensen werk doen waar ze niet voor geschoold zijn, wat op zichzelf een goed idee is. Echter wordt er dan geen rekening mee gehouden dat een groot deel van het land draait op ongediplomeerde doch bekwame mensen, omdat scholing voor velen te duur is. Tenminste dat is in ons ziekenhuis zo. Waar dit dus uiteindelijk op uit zal draaien wordt nog spannend, wellicht raken we deel van onze staf kwijt, of moeten we deze mensen zelf in dienst nemen in plaats van dat de overheid dat doet, wat ons een hoop extra kosten geeft. Dit is echter allemaal een zorg voor later, onze eerste prioriteit is om vandaag te overleven. Aangezien zo’n 75% van onze werknemers in dienst zijn van de overheid omdat we een district ziekenhuis zijn, zijn we dus slechts met een paar dokters en verpleegkundigen over om het ziekenhuis draaiende te houden. Dit betekent voor mijn afdeling, de verloskamers, dat ik samen met twee andere verpleegkundigen de verloskamers en de 2 zalen voor observatie moet runnen. Reken zelf maar uit hoe druk dat is als je zo’n 30 bevallingen per dag hebt. Het is echt gestoord en onverantwoord en terwijl ik mijn lege maag negeer, vandaag geen tijd om ook maar een slok water te drinken, vervloek deze bizarre regering. Je zou natuurlijk ook kunnen zeggen dat alle werknemers een week de tijd hebben om die papieren te laten zien, zodat we er rekening mee kunnen houden in het dienstrooster. Maar nee, het moet allemaal vandaag, waardoor het natuurlijk een zootje is op de aangewezen instantie waardoor het allemaal nog langer duurt en wij de hele dag zonder personeel zitten. Ik fungeer als verpleegkundige en arts van verschillende afdelingen. Ik hang zelf de antibiotica aan, prik infusen, loop naar het lab om resultaten op te halen omdat er gewoon niemand is waar ik iets aan kan delegeren, wat ik normaal als arts doe aan mijn verpleegkundigen. Als ik een kind dat net geboren is moet helpen met de ademhaling en het daarna naar de NICU wordt gebracht, word ik vervolgens zelf als dienstdoende arts gebeld om het kind te zien op de NICU; ze hebben daar ook geen dokter. Dit is het nieuwe Tanzania, de president Magufuli regeert met harde hand en duldt weinig tegenspraak. Hij is democratisch verkozen en wordt door velen op handen gedragen. Hij doet veel goede dingen, is erg aan het optreden tegen corruptie, heeft een goede weg aangelegd voordat hij president was en zijn slogan is: ‘hapa kazi tu’ wat betekend: ‘hier wordt alleen maar gewerkt’. Een goede instelling wat het land verder kan helpen. Echter, hij heeft steeds vaker dit soort bizarre acties: zaterdagochtend om 7:30 schoonmaakdag door alle werknemers in het ziekenhuis met controle van de overheid, alle werknemers hun contract laten zien op een bepaalde dag, alle werknemers alle diploma’s die ze ooit in hun leven hebben gehaald laten zien, en dan bedoel ik ook echt alle; van basisschool tot artsenbul, enfin ga zo maar. En dit alles wordt maar liefst een hele dag, of soms als je geluk hebt zelfs wel twee dagen van tevoren aangekondigd….. Maar zoals een van mijn collega’s in Nederland altijd zei: aan elke dag komt altijd weer een eind, dus werk maar gewoon door dan ben je vanzelf een keer klaar. Dus zo ook deze dag, kazi njema.
15-09-2016
Ik zit weer alleen op de bank vanavond. Mijn lief is vanmorgen weer vertrokken nadat we twee weken samen in Sengerema hebben doorgebracht. Het was heerlijk, enorm fijn om hem mijn leven hier te laten zien en al mijn vrienden te ontmoeten. We hebben met mijn beste vrienden een kampvuur avond met diner gemaakt in zijn eerste weekend, we hebben een heerlijk weekend in Mwanza gehad en ik heb hem het ziekenhuis ingesleept. De eerste kennismaking was wat overrompelend geweest, was ik later achter gekomen. Ik had hem ’s ochtends mee naar de overdracht meegenomen wat me een leuke introductie leek. Echter kwamen we daar nooit aan. Ik werd onderweg gegrepen in de verloskamers om te helpen met een bevalling waarbij de arm van het kindje was uitgezakt. We gingen dus in plaats van naar de overdracht naar OK om een keizersnede te doen. Ik had mijn lief wellicht wat overschat dat hij dat allemaal prima vond, dus had ik hem in de ruimte aan de OK gezet zodat hij mee kon kijken. Tijdens de operatie beviel er 10 meter achter hem een vrouw in gang, nadat het kindje wat ik op de wereld zette met de keizersnede de eerste bevalling was die hij zag. Kortom hij was behoorlijk onder de indruk. Ik was even vergeten dat hij nog nooit kennis had gemaakt met de verloskunde….! Maar ik had hem natuurlijk niet overschat, hij vond het ook geweldig om mij aan het werk te zien en had nu wel echt een goede indruk van wat ik hier allemaal aan het doen ben. Hij is in de korte tijd van Afrika en met name van Sengerema gaan houden, heeft het hart gestolen van Cecilia en Cecilia dat van hem. Hij vertelde me vanavond op facetime zelfs dat hij ons nu al mist. Ik heb er zowaar concurrentie bij! Ik ben dolblij dat hij het zo naar zijn zin had en dat hij ook alweer snel terugkomt in November waardoor het afscheid dit keer niet zo moeilijk was. Een dikke kus en tot gauw…… geen tranen alleen maar een gelukkige glimlach. Al is mijn bedje wel een beetje koud zo alleen, ook al ben ik in de tropen.
1,310 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag