27-04-2018

Cecilia heeft de hele dag in de keuken gestaan. Het was vandaag mijn laatste dag in het ziekenhuis en vanavond hebben we feest! De beste en eigenlijk enige manier hoe ik weg kan gaan uit Sengerema. Ik ben letterlijk tot het laatste moment in het ziekenhuis geweest. Ik moest een paar dingen afsluiten en was echt op tijd thuis…. Maar toen werd ik na 30 min door de anesthesist op OK gebeld dat Mariejose mijn hulp nodig had. Ze waren een beklemde kinderhernia aan het doen en hadden een extra handje nodig. Dr Penn (orthopeed uit Bugando) was op OK en was gebleven om te assisteren en daar had hij misschien nu spijt van. Toen ik mijn hoofd om de hoek van de OK stak met de vraag of ik me moest omkleden keek hij op met de woorden; you just change en scrub now. Ow ok, er was wat paniek in de tent. Samen kwamen we er gelukkig uit en zo was mijn laatste operatie in Sengerema een feit. Eigenlijk vond ik het stiekem wel leuk om nog één keer te helpen bij een lastige casus. Dit is nou typisch een ‘Hilde einde’, bezig tot de laatste minuut, zegt Michiel als ik thuis aankom. Inmiddels is mijn huis al omgetoverd in een party place. Er staat een tent (het is regenseizoen), er wordt een vuurtje gemaakt en de woonkamer is leeg. Ook Isaiah is al langs geweest en heeft zijn boxen neergezet dus er klinkt al een vrolijk bongo muziki. Ready for party dus!

Het feest is een mega succes. Michiel en ik hebben deze avond een kitenge outfit in stijl; een kado van het management van het ziekenhuis. Twee dagen geleden had Mariejose een etentje georganiseerd voor mij met het hele management. Onwijs lief en leuk! Er was lekker eten, mooie speeches en dankwoorden en dus een cadeau; kleding voor Michiel en mij, geweldig! En dat moest natuurlijk aan op het feest, dat begrijp je wel. Er wordt gedanst, gelachen en gespeeched. Charles heeft zijn kans gegrepen om MC te zijn en er worden allerlei mensen naar voren gehaald om iets te zeggen. Er vloeien grappen, mooie woorden, dankspeeches en een enkele nu al dronken nurse die steeds de microfoon grijpt met wat dronkemanspraat. Als laatste moet ook ik eraan geloven en mijn dankwoorden/ speech in het Swahili mogen het gepraat afsluiten om vervolgens iedereen weer de dansvloer op te laten. Om 23.30uur is dan ook het eten, de befaamde mbuzi (geit), eindelijk klaar, want wat is een feest zonder geit die geslacht wordt?! Er kan eindelijk gegeten worden na Afrikaans lang wachten. Maar het wachten wordt beloond, mijn collega en buurman David heeft de geit geslacht en met liefde klaargemaakt; het is onwijs lekker. Cecilia bewaakt het eten en schept bij iedereen evenveel op het bordje, er zijn inmiddels zo’n 60-70 man die allemaal willen eten. En er is genoeg voor iedereen! De drank wordt halverwege de avond nog twee keer aangevuld, een van de clinical officers heeft inmiddels een drank handeltje en komt elke 2 uur met meer kratjes bier en fris aanzetten. Ideaal, een feestje hier organiseren is niet zoveel werk, iedereen helpt mee en verdiend een paar shilling extra, fantastisch. Om 4:00 ’s ochtends is bijna iedereen weg en sluiten we af. Wat een topfeest, het was een avond om nooit meer te vergeten!

29-04-2018

Ik slaak een diepe zucht, de dag dat we Sengerema gaan verlaten is aangebroken. Er zijn al wat tranen gevloeid, al hebben er ook heel wat mensen waar ik echt veel mee heb gewerkt geen persoonlijk gedag gezegd. Ik vond dat eerst moeilijk maar later ook wel fijn, gewoon samen dansen op mijn feestje en daarna vertrekken, geen tranen en geen drama, ook wel lekker. Alhoewel gisteren tijdens het opruimen mijn veranda niet lang leeg was, er kwamen steeds mensen nog even langs. Als grote verrassing stond Jacqueline, de vrouw van Dr. Harusha, vanmorgen opeens voor de deur! Ze was helemaal uit Moshi naar Sengerema gekomen om me te zien! Ze komen vanmiddag lunchen voor we weggaan. Nu zijn we de laatste spullen aan het inpakken en bakken we pannenkoeken om mee te nemen naar Cecilia. We gaan daar zo thee drinken en we willen een stapel pannenkoeken voor de hele familie meenemen.

De laatste weken zijn voorbij gevlogen. Ik heb geprobeerd alles over te dragen, Rian alles te laten zien en veel mensen gedag te zeggen. Zo zijn we afgelopen week naar Geita geweest om bij Brett en Christie te eten, ook hen zal ik niet meer zo vaak zien. We houden natuurlijk contact, maar dat is toch anders.

Mijn gevoel is dubbel, ik heb zin om weer bij mijn lief, vrienden en familie in Nederland te zijn. Echter laat ik hier een periode en vrienden achter die ik niet meer in deze context zal zien of mee zal werken. Tuurlijk kom ik weer terug, maar ik weet dat het anders zal zijn. Het doet echt een beetje pijn.

Ik moet weer denken aan de woorden van een van mijn tropencollega’s; afscheid nemen is een beetje doodgaan, en zo voelt het ook deze keer weer. Maar ik weet ook dat de pijn weer over gaat. Ik denk aan alles wat ik heb gedaan en bereikt de afgelopen twee jaar. Er zijn zoveel mooie momenten waar ik aan terug kan denken. Veel mooie maar ook veel moeilijk momenten. Ik heb het al eerder geschreven. Het leven hier is intenser dan ik eerder heb ervaren. De dalen zijn diep maar de pieken mega hoog, en ik kon van een dal naar een piek en andersom gaan in een uur. Ik heb er veel van geleerd en ik hoop dat ik er een beetje van vast kan houden als ik weer terug in Nederland ben. Ik weet ook dat ik eenmaal weer in Nederland snel weer zal worden meegetrokken in het Nederlandse leven en tempo, wat ook prima is. Ik heb er zelfs ook wel weer zin in.

Ik denk ook terug aan waar ik het meest trots op ben. Je moet jezelf altijd afvragen wat je hebt bereikt in zo’n periode, niet dan? Natuurlijk ben ik trots op de verschillende projecten waar ik mijn ziel en zaligheid in heb gestopt, het onderwijs van Tanzaniaanse chirurgen in opleiding met introductie van een betere techniek om liesbreuken te opereren door middel van gebruik van matjes. Ik ben trots op de samenwerking met Ugandees plastisch chirurg, Dr. Darius. Kinderen met hazenlippen en brandwonden worden nu zoveel beter geholpen in Sengerema. En het feit dat ik met de adviezen op de achtergrond van Erik Staal de traumachirurgie kon verbeteren.

Echter denk ik dat het meeste waarde hecht ik aan de intensieve samenwerking met mijn lokale collega’s. Samenwerken en kennis uitwisselen. Ik ben niet alleen dingen komen brengen, ik heb ook veel van hen geleerd. Geleerd van Steven om altijd rustig te blijven en creatief te zijn met de spullen die je hebt, geleerd van Mpuya hoe ik niet meer bang hoefde te zijn voor een acute laparotomie (buik operatie) omdat ik het eigenlijk altijd wel op kon lossen, geleerd van Harusha om de juiste beslissingen in onze setting te nemen in moeilijke, kritische casussen in de verloskunde en geleerd van al mijn nurses en OK personeel hoe belangrijk het is om samen te werken in een team. Alleen ben je nergens, dat wordt hier soms pijnlijk duidelijk omdat we maar met zo weinig zijn. Ik heb ook mijn kennis uit Nederland hier gebracht, maar ik heb geleerd dat het veel effectiever is als je eerst aandacht hebt voor de mensen waarmee je werkt, zodat je echt kan samenwerken. Tijdens mijn feestje kwam ik er echt achter hoe goed dat is gelukt. Ik ben onderdeel geworden van het Sengerema team en daarom konden we dingen samen bereiken. Dat is uiteindelijk waar ik het meest trots op ben.

De auto is ingepakt en de pannenkoeken zijn klaar. Het is tijd om naar Cecilia te gaan, ik slaak weer een zucht. Als we in de auto stappen gaat per ongeluk de playlist van Michiel aan op de autoradio met het liedje ‘Cecilia’ van Simon&Garfunkel. Ik barst in tranen uit. Dit is denk ik het meest moeilijke moment waar ik al weken tegenop zie. Cecilia is mijn maatje, mijn vriendinnetje en zonder haar had ik niet half het werk kunnen doen van wat ik heb gedaan. We konden samen lachen, ik kon mijn hart bij haar uitstorten en we konden ook samen stil zijn, gewoon vanaf de veranda kijken naar alles wat voorbij komt. Ze voelt zo vertrouwd en contact houden met haar is moeilijk omdat ze geen computer, geen whatsapp of internet heeft. Ik zie haar wel weer, ik kom weer terug, maar zoals het nu is komt niet meer terug. Ik droog mijn tranen en we rijden naar haar huis. De hele familie is er en ze heeft al thee gezet. We lachen en eten samen pannenkoeken. Alles wordt zoals altijd samen gedeeld, tot op de laatste kruimel van de laatste pannenkoek. Alle buurkinderen en neefjes en nichtjes die er op dat moment zijn krijgen ook, zo hoort dat. Cecilia zorgt voor haar 3 eigen kinderen, 2 van haar zus en alles wat zo af en toe aan komt waaien. Ze is echt een bijzondere en sterke vrouw. We maken foto’s en ik geef mijn laatste kleding die ik niet mee neem weg. Ik heb afgelopen week al een grote tas achtergelaten en ik zie dat mijn shirtjes, topjes en jurkjes al verdeeld zijn over de familie, iedereen ziet er prachtig uit. Dan is het moment daar om gedag te zeggen. Mijn hart breekt als ook Cecilia zo hard moet huilen dat haar schouders ervan schokken. Ik weet het, de pijn gaat weer over, maar het zal even duren. Ik beloof haar om af en toe te bellen, een laatste knuffel en we stappen in de auto terug naar huis.

Thuis gaan we lunchen met Marie-Jose, Dr. Harusha, met zoontje Pim en zijn vrouw Jacqueline. Daar is het eigenlijk wel weer gezellig, mijn tranen zijn even op en we kletsen over vanalles en nog wat. Als iedereen weg is stoppen we de laatste spullen in de auto. Michiel heeft allemaal vakjes gemaakt en de auto ziet er ongeorganiseerd georganiseerd uit, het is een beetje de boel de boel zoals we altijd lachend zeggen, en ach, dat past wel bij ons. Ik geloof niet dat wij ooit erg netjes gaan worden met z’n tweeën. Ik kijk een laatste keer

rond, alles is weg en het ziet er leeg en kaal uit. Rian is gaan wandelen in Geita met Karel en Joe, twee vrienden die ook op mijn feestje waren. Ik sluit het huis voor de laatste keer af, stap de auto in en geef de sleutels van mijn huis aan de matron. Langzaam rijden we weg, het terrein af en de gate door. Ik kijk achterom, dag Sengerema. De bewaker bij de gate roept me na; Karibu tena dakta! Ja inderdaad, karibu tena, asante. Asante sana.

Dankwoord:

Mijn tijd in Sengerema was geweldig, maar was zeker niet zo geslaagd geweest zonder de inbreng van een groot aantal mensen. Een aantal daarvan wil ik graag bedanken. Allereerst al mijn collega’s en verpleegkundigen van Sengerema hospital. Met name het OK team, waar ik heel wat uurtjes mee door heb gebracht, en dan met name de leider van de OK; Steven. Steven was er altijd om mee te overleggen, mijn patiënten onder narcose te brengen en een handje te helpen als ik het even moeilijk vond. Mpuya, mijn geweldige collega in chirurgie, ik heb zoveel van hem geleerd op gebied van abdominale chirurgie. Ik ben enorm blij dat we het mogelijk hebben kunnen maken dat hij nu chirurgisch specialist wordt. Harusha, mijn goede vriend, buurman en collega. Ik kon hem altijd midden in de nacht bellen als ik een probleem had op de verloskamers, maar ook voor een biertje of kampvuurtje op vrijdagavond om het weekend in te leiden en alle wereldproblemen te bespreken.

Stichting vrienden Sengerema hospital (SVSH), voor alle persoonlijke steun en steun in projecten voor het ziekenhuis. Met name Niek Versteegde, je zorgde ervoor dat ik in Sengerema kwam werken, je werkte me fantastisch in en was altijd een luisterend oor en steun tijdens mijn tijd in Sengerema. Stichting Tweega Medica, voor de ondersteuning van mijn uitzending en samenwerking met SVSH.

Erik Staal, voor alle adviezen ten alle tijden op gebied van trauma chirurgie, voor de hand op mijn schouder twee keer per jaar met de vraag; hoe gaat het met je, ik ben blij je te zien. Erik, deze hand is echt van onschatbare waarde geweest. Sanne Veltkamp, één van mijn chirurgie opleiders tijdens de tropenopleiding, omdat je interesse in mijn leven hier toonde, gewoon echt langskwam en me hielp met allerlei lastige buikoperaties. Ik heb in twee weken enorm veel van je geleerd. Darius Balumuka, voor alle tips en trics die je me hebt geleerd in de contractuurchirurgie, mij leerde om liefde te hebben voor het vak plastische chirurgie en het feit dat je steeds weer vol energie en een goed humeur terugkwam naar Sengerema om samen een followup programma op te zetten voor onze patiëntjes. Marie José, voor het feit dat je altijd, dag en nacht, voor mij en onze patiënten klaar staat. Voor alle uren die we samen hebben doorgebracht, ploeterend op OK, pratend op kantoor, zwoegend op de verloskamers of theedrinkend op mijn veranda. Dank voor je onvoorwaardelijke vriendschap, je bent een prachtig persoon.

Mijn vrienden, familie en schoonfamilie in Nederland, jullie bleven me volgen, appen en zelfs opzoeken. Het is heel fijn om te weten dat er mensen met me meeleven hier. Mijn ouders en Willemijn, ik weet dat jullie het niet altijd makkelijk vonden dat ik zo ver weg wilde wonen en werken. Ik ben zeer dankbaar dat jullie allemaal zelfs twee keer zijn langs geweest, mijn leven hier echt kennen en trots op me zijn, het is echt zo veel makkelijker om veel te geven als je weet dat je familie achter je staat, dat is echt enorm belangrijk voor me geweest. Cecilia, je hebt mijn leven in Sengerema zo veel mooier, makkelijker en gezelliger gemaakt. Je hebt half niet door hoe belangrijk je voor me bent geweest, je bent voor altijd in mijn hart. Michiel, ik ben je zo enorm dankbaar voor alle steun en kansen die je me geeft. Ik weet dat je het echt niet altijd makkelijk vond, maar het is zo geweldig om te zien hoe ook jij Sengerema in je hart hebt gesloten. Ik heb het gevoel dat we dit toch samen hebben beleefd, ondanks dat we veel tijd uit elkaar hebben gewoond. Dank voor alle liefde, vertrouwen en kansen die je me geeft, ik hou van je.

2,560 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag

01-09-2017

Ik zit in de taxi in Zanzibar samen met mijn ouders, we hebben een lang weekend vakantie. Dat blijft toch wel echt het voordeel van in een tropisch land wonen, dan kun je ‘even’ een weekendje weg naar een tropisch eiland! Als we Stone Town uitrijden gaat mijn telefoon; het ziekenhuis. Mijn telefoon nummer hangt inmiddels overal in het ziekenhuis dus ze weten me inmiddels overal te vinden. Het is een van mijn patientjes. Ik ken hem al 6 jaar, hij was opgenomen toen ik co-assistent was in Sengerema omdat hij uit de mango boom was gevallen en een dwars laesie had opgelopen. Hij werd een aantal maanden geleden opgenomen bij mij op de afdeling met een wond op zijn stuit doordat hij er te lang op gezeten had in zijn rolstoel. Ik herkende hem eerst niet maar toen zijn moeder mij herkende kwam alles weer boven. Hij lag 6 jaar geleden tijdens mijn hele kinderstage op de afdeling en terroriseerde de hele chirurgische zaal, hij regelde alle statusverdeling vanuit zijn bed en had elke ochtend een nieuw verhaal; we werden vrienden en ik noemde hem met Julia het boefje van de zaal, het woord wat hij tot op de dag vandaag nog weet! Hij is inmiddels groter geworden, hij is 14, maar zijn karakter is nog steeds hetzelfde. Hij is nu de vriend van alle mannen op mijn afdeling male 2, en bovendien mijn trouwe fan. En ik de zijne, ik maak elke dag nog even een praatje met hem voor ik naar huis ga en hij heeft me al 2 voetballen ontfrutseld. Zijn wond is nu ook eindelijk aan het genezen nadat we een nieuwe rolstoel voor hem hebben gemaakt via het fysio programma en ik hem een week geleden met een van de orthopeden uit Bugando waar ik veel mee samenwerk geopereerd en een stukje dood bot uit zijn stuitje gehaald. Het gaat goed met hem en hij kan waarschijnlijk volgende week naar huis. Maar daar belt hij niet voor, hij belt namelijk voor zijn buurman. ‘He dokter! Waar ben je? Mijn buurman zou gisteren geopereerd worden, maar dat hebben ze nog steeds niet gedaan! Hij heeft nu al voor de 3e dag achter elkaar niet gegeten en hij is nog steeds niet geopereerd..! Bovendien heeft er ook nog niemand visite gelopen dus hoe zit dan? Kom eens hierheen, je moet hem helpen!’. ‘ Ik ben nu in het ziekenhuis’, antwoord ik hem. ‘Ok, hoe aan we dit dan nu regelen…?’ Mijn collega heeft duidelijk zijn verantwoordelijkheid niet genomen vandaag, gelukkig houdt Jackson een oogje in het zeil en is hij weer aan het regelen geslagen. Ik glimlach aan de telefoon, wat een mooi mannetje, ik hoop dat hij doorgaat met studeren en uiteindelijk een goede baan kan vinden. Hij wil dokter worden zegt hij elke keer, al denk ik dat dat een forse uitdaging wordt als je in een rolstoel zit. Enfin, voorlopig gaat hij naar school en deze week is hij de regelaar op male2. Ik geef hem instructies welke arts hij moet opzoeken en stuur mijn co-assistent een berichtje om hem te helpen zodat zijn buurman inderdaad in ieder geval morgen geopereerd wordt. Ahsante sana mr Jackson, boefje van de male2.

28-10-2017

Ik sta op het podium met Kenyaanse artiesten om me heen en loop voor de laatste keer naar voren om het applaus in ontvangst te nemen. Ik heb de afgelopen 2 dagen concerten gegeven met een operagroep uit Nairobi! Ik glimlach en bedenk dat het wel erg bijzonder is hoe ik hier nou weer beland ben. Via via, zoals het natuurlijk altijd gaat in de wereld. Ik logeerde een tijdje geleden met Jooske bij Charlie, een vriend van een vriend uit Mwanza, in Usa River, op weg terug van vakanie in Leshoto. Hij nam ons mee naar een expositie en daar kwam ik Edita tegen. Edita is een half Duits half Italiaanse vrouw die in Nairobi woont en daar, ja je leest het goed, opera’s organiseert! Toen ze hoorde dat ik viool speelde werd ik acuut geboekt voor haar volgende concert in Arsuha met haar opera groep. Het werd een concert van Aria’s en ze hadden een ‘opera relief’ nodig van een instrumentalist, in dit geval werd dat dus viool. Zonder dat ze me een noot had horen spelen werd ik ingevlogen naar Arusha en groot voorop de flyer gezet. Ik kon met hun vaste pianist spelen en ze wist 100% zeker dat ik een fantastisch violiste was….no pressure! Gelukkig heb ik de groep niet teleurgesteld en hebben we 2 geweldige concerten gehad. Wat een leuke en goede musici, ze kunnen echt prachtig zingen. En de pianist is ook geweldig, wat een heerlijkheid om weer klassieke muziek te spelen en op het podium te kunnen staan! Daarnaast is het ook geen straf om in Usa River te verblijven. Vond ik het landhuis van Charlie al filmwaardig (ik waan mezelf in de film ‘out of Africa’), het huis waar we ons eerste concert spelen en met de hele cast mogen blijven logeren is twee keer zo groot en heeft een heuse concerthal. Als we de volgende ochtend met de hele cast aan het ontbijt zitten, ietwat brakjes van de borrel na het concert, voel ik me weer een beetje student op tournee met het Nederlands studenten orkest. Wie had de mooiste kamer? En waar gaan we nu weer naartoe voor het volgende concert, het is allemaal fantastisch georganiseerd en ik geniet er maar van, ook al is het een voor mij beetje bizarre wereld. Aan het einde van de concerten word ik uitgenodigd om binnenkort in Nairobi te komen spelen, misschien moet ik mijn carrière voortzetten als violiste in Afrika?!

23-11-2017

We zitten op het terras en proosten op onze succesvolle week. Afgelopen dagen was het dan eindelijk zo ver, we hebben een trainingsweek over liesbreukoperaties met matjes gegeven. Het is een project waar ik al mee begonnen ben toen ik werd ingewerkt door Niek. Ik had het al tijdens mijn tropenopleiding bedacht en voorbereid nadat ik door mijn opleider en oud tropenarts Frank Garssen werd meegenomen naar Ghana om voor de organisatie ‘operation hernia’ liesbreuken met muskietennet matjes te opereren. Toen de chairman van deze organisatie, Chris Oppong, ook nog eens enthousiast was om met de matten te beginnen in Tanzania was ik om; in mijn ziekenhuis gaan we beginnen met deze betere techniek en ik wil al mijn liesbreukoperaties met matten doen. Zo gezegd, zo gedaan.

Liesbreuken komen over de hele wereld veel voor, met name bij mannen en al helemaal in landen waar veel fysiek werk wordt gedaan. Zo ook dus in Tanzania. Het is vervelend en vaak pijnlijk om een liesbreuk te hebben, maar het grootste probleem is dat deze liesbreuk beklemd kan raken waardoor je als je pech hebt en er een darm in je liesbreuk vast zit een darmperforatie kunt krijgen. Als je daar dan weer te lang mee door blijft lopen kun je zelfs aan dood gaan, reden genoeg dus om liesbreuken te opereren. Veel onderzoeken hebben aangetoond dat je liesbreuken beter niet direct kan dichthechten omdat de kans dan veel groter is dat het terug komt. Je kunt beter een matje gebruiken. Aangezien deze matten erg duur zijn er mensen geweest die hebben onderzocht of je ook muskieten netten kunt gebruiken, aangezien die van hetzelfde materiaal worden gemaakt, en dat blijkt goed te werken. Zodoende kunnen we nu ook deze betere techniek gaan gebruiken op plekken in de wereld waar de doorsnee patient niet genoeg geld heeft voor een matje en de verzekering, als men die al heeft, dit niet dekt. Een organisatie in Engeland, ‘operation hernia’, heeft hier een project van gemaakt dit en stuurt deze matten gratis steriel op. Zodoende had ik beschikking over liesbreuk matjes en kon ik mijn collega’s gaan trainen. Het leek me echter beter om ook de artsen in opleiding tot chirurg in Bugando te gaan trainen en de matjes voor hen beschikbaar te maken als ze als chirurg terug gaan naar hun district ziekenhuizen. Zo hebben we een groter bereik met het trainen van dokters en kunnen we er hopelijk voor zorgen dat in een groter deel van Tanzania matjes beschikbaar worden voor de gemiddelde patient. Dr Kotecha, een chirurg in Bugando, werd hier enorm enthousiast voor en samen hebben we deze week georganiseerd. Het had nogal wat voeten in aarde, maar het is dan eindelijk gelukt. Samen met een chirurg/operation hernia trainer uit Engeland hebben we afgelopen week alle laatste jaars chirurgen in opleiding, nog een aantal dokters van de chirurgie en twee van mijn collega’s uit Sengerema getraind. Iedereen was laaiend enthousiast en ik natuurlijk mega trots, het was echt een geweldige week. We hebben ook met de hospital director besproken om de matjes lokaal in Bugando te gaan steriliseren zodat we het hele project selfsustainable kunnen maken. Stap bij stap, maar ik heb het gevoel dat dit gaat lukken, dit was in ieder geval een goed start! Kotecha oppert dat ik moet beloven om over een jaar terug te komen voor de jaarlijkse trainingsweek. Misschien inderdaad wel een goed excuus om jaarlijks terug naar Mwanza en Sengerema te mogen komen.

30-11-2017

Ik sta samen met Darius aan de operatie tafel, we gaan zo onze meest ingewikkelde patiënt van deze week opereren; een man met een dwarslaesie en twee fistels op zijn stuit door het doorliggen. Ik ben blij dat ik samen met Darius op de OK ben. Darius is een plastisch chirurg uit Uganda die ik ken via dr Penn, een orthopeed waar ik veel mee samenwerk uit Bugando. Ze zijn studievrienden en toen ik Penn vroeg om een paar maanden geleden te helpen met de operatie van mijn andere dwarslaesie patiënt kwam hij met het idee om Darius ook uit te nodigen. Met een klein beetje financiële hulp van Stichting vrienden Sengerema Hospital organiseerde ik de eerste plastisch chirurgie outreach sinds lange tijd. Het werd een succes. Darius vind het prettig om in Sengerema te werken, we zijn volgens hem beter georganiseerd dan Bugando, en daar ben ik natuurlijk stiekem wel een beetje trots op. Ik doe elke keer de poli voor hem voordat hij komt zodat we zijn tijd maximaal kunnen inzetten. We maakten samen een plan hoe hij vaker kon komen en hebben bedacht dat hij voor hazenlip patiënten zou komen, waar een Amerikaanse organisatie ‘smile train’ per patiënt voor betaald. Zo kon hij de rest van de plastisch chirurgische patiënten er gratis bij opereren, wat met name brandwond contracturen zijn. Aangezien we in Sengerema veel patiënten met brandwonden opereren en dus ook veel contracturen zien, is dit een zeer welkom bezoek. Darius is nu al voor de 4e keer in Sengerema en we zijn langzaam vrienden geworden. We opereren uren samen aan alle contracturen van de kinderen met oude brandwonden wat mijn vaste patiëntengroep is geworden en ik heb inmiddels veel van hem geleerd. Hij wil ook een kliniek en followup poli via de fysio beginnen voor onze hazenlip patiëntjes. Hij maakt de juiste mensen enthousiast en ons team hier begint ook van hem te houden. Hij houdt ervan vanalles te organiseren en is daar goed in, wat ons een goed team maakt. Hij heeft het zelfs al een keer voor elkaar gekregen om om 8uur ’s ochtends het OK team klaar te hebben staan en te beginnen met opereren, een hele prestatie weet ik uit ervaring. De dag loop ook vandaag voorspoedig en ’s avonds proosten we op een intensievere samenwerking, hongera!

19-12-2017

Ik stap vanuit het bloedhete Dar es Salaam het vliegtuig in naar het koude Nederland. Ik ga voor de feestdagen op vakantie naar Nederland. Het is alweer 7 maanden geleden dat ik voor het laatst in Nederland dus mijn lief en familie vonden het wel een goed plan als ik met de kerst dit jaar in Nederland zou zijn. Ik heb zin om iedereen te zien, al moet ik zeggen dat Tanzania inmiddels ook wel echt thuis is en ik Nederland niet zo erg mis op het moment. Ik heb inmiddels een behoorlijk sociaal netwerk opgebouwd en een goede modus op mijn werk gevonden. Veel dingen die ik heb opgebouwd lopen inmiddels goed en mijn team en ik zijn goed op elkaar ingespeeld. Ik weet mijn grenzen inmiddels aardig aan te geven en hoef niet steeds weer 3 dagen bij te komen van mijn dienst! Dat ik Nederland momenteel niet zo erg mis is ook deels omdat mijn lief afgelopen maand bij me was en we een supermaand in Sengerema hebben gehad.

Ik ga zitten in het enorme tweeverdieping KLM toestel, de steward vertelde me net dat er wel 400 mensen in zitten momenteel! Ik besef me dat het de laatste vakantie naar Nederland is. Ik zal in Juni met pijn in mijn hart Tanzania verlaten. Ik heb dan bijna twee jaar in Sengerema gewerkt, wat betekend dat ik al mijn papieren moet vernieuwen. Michiel en ik hebben samen besloten dat afgelopen twee jaar fantastisch waren, maar dat het nu wel weer tijd is om echt samen te wonen, niet een keer in de drie maanden, vandaar dat ik weer terug naar het koude Noorden ga. Ik heb gelukkig een fantastisch opvolger gekregen; Rian Jager. Zij zal in mijn voetsporen gaan treden en de connectie zijn tussen Nederland en Sengerema. Ik ben heel dankbaar dat ze me op komt volgen, ik kan Sengerema daardoor met een geruster hart achterlaten. Maar het duurt gelukkig nog even, in Januari mag ik gewoon weer terug en lekker terug aan het werk gaan. Dat maakt dat ik nu eerst kan genieten van de kerst en oud en nieuw met mijn familie in Nederland. Op een goed 2018 met weer nieuwe avonturen!

1,536 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag

22-05-2017

Na bijna een maand in Nederland te zijn geweest, ben ik weer ‘thuis’ in Sengerema. En ja, het voelt echt weer als thuiskomen. Nederland was natuurlijk geweldig, het was heerlijk om bij Michiel te zijn en de bruiloft van Nick en Willemijn was echt fantastisch. Dat het de hele dag regende op de bruiloft zelf kon de pret niet drukken en het was enorm bijzonder om mijn allerbest maatje, mijn zus, te zien trouwen. Het voelde bijna alsof ik zelf weer ging trouwen. De foto’s kijk ik vaak terug en elke keer zie ik weer nieuwe dingen die super waren. Het afscheid in Nederland, met name van Michiel, viel me toch weer zwaar, maar desalniettemin is het ook heerlijk om weer terug te komen. Ik ben denk ik nog nooit zo fantastisch ontvangen bij terugkomst op mijn werk na een vakantie. Mijn verpleegkundigen, collega’s en zelfs een aantal patiënten die er nog steeds liggen beginnen spontaan te gillen van vreugde als ze me zien! Een fantastische ervaring. Een van mijn patiënten, waar ik 8 maanden voor gezorgd heb, heeft speciaal op mij gewacht om naar huis te gaan. Hij weigerde te gaan voordat ik hem had gezegd dat het goed was. Ik ben dan ook ontroerd als ik een ontslagbrief voor hem schrijf en hij mij zijn superheld noemt. Hij was meer dood dan levend toen hij 8 maanden geleden binnenkwam nadat hij 3 maanden thuis had gelegen na een motorongeluk. Na velen weken waarin ik dacht dat hij het niet zou halen werd hij langzaam beter en nu rijdt hij in de door een van mijn coassistenten gedoneerde rolstoel naar huis, met de breedste glimlach van het dorp op zijn gezicht, wat een feestje.

02-06-2017

Ik heb al eerder geschreven over het niet altijd aanwezig zijn van alle materialen en medicijnen die nodig zijn om al mijn patiënten optimaal te behandelen. Dat dit soms frustrerend kan zijn hoef ik niet meer uit te leggen. Dat dit ook positieve dingen kan genereren is misschien een ‘eye opener’. We worden gedwongen om creatief om te gaan met de beperkte middelen die er zijn en op deze manier toch zoveel mogelijk van onze doelen te bereiken. Ik werd laatst voor een artikel geïnterviewd waarin mij werd gevraagd wat ik allemaal voor ‘ongewone’ attributen in het ziekenhuis gebruik om mijn patiënten beter te maken. Hierop was mijn eerste antwoord dat er over het algemeen gewoon dezelfde dingen zijn die men in Nederland ook gebruikt. Echter, hoe langer ik erover nadacht, hoe meer ik realiseerde dat ik toch wel wat ‘abnormale’ dingen gebruik om mijn patiënten te behandelen . Ik heb bijvoorbeeld een gewone elektrische boor gekocht om mijn externe fixaties vast te zetten in de botten van patiënten met een open botbreuk. Mijn eerste fixatie deed ik met de handboor (voor medisch gebruik) die niet meer zo goed werkt. Ik boorde 1 pin iets te ver (röntgen hebben we niet op de OK) en voor ik het wist kreeg ik de pin met mijn dolgedraaide handboor bijna niet meer uit het bot waar hij juist niet in vast moest zitten. Na veel zwoegen en zweten lukte het uiteindelijk toch en ik besloot dat ik hier dus geen zin meer in had en het eerstvolgende bezoek uit Nederland nam een nieuwe boor voor me mee. Dit is nu de boor van ‘dr Hillide/dr Hiride, met een pleister op het steriele doek geschreven, tja de spelkunsten van mijn personeel zijn niet hun sterkste kanten…..Voor amputaties gebruiken we de elektrische zaag uit de schuur van dr Erik Staal (nee ik heb het gebruik van klus spullen niet zelf verzonnen). Gewoon wat handschoenen eromheen en in de sterilisator, werkt fantastisch!

Met opereren word ik vaak gedwongen tot creativiteit; als het mesheft ontbreekt zet ik mijn mes in een klem, ik gebruik een steriele handschoen als hoesje voor mijn diathermie als men weer eens is vergeten de cover te steriliseren, we gebruiken katheters als drain en de handschoen wederom wordt soms ook als katheterzak gebruikt bij gebrek aan beter. De katheters zelf zijn ook multi-inzetbaar; we gebruiken het als laatste redmiddel als een vrouw na de bevalling heel hard bloedt om de uterus mee te ‘packen’ zodat de bloeding hopelijk stopt. Ik gebruik dan meestal 4 katheters waarvan ik de ballonnetjes maximaal vul, en dit werkt vaak boven verwachting goed en helpt een vrouw haar baarmoeder te behouden, want de volgende stap is om die eruit te halen voordat ze eruit doodbloedt. In Nederland hebben we hier een speciale ballon voor, de zogenaamde ‘Bakri ballon’. Als de katheters nou ook bijna op zijn had een gynaecoloog uit Amerika die hier een tijdje werkte een tip voor me; gebruik een condoom rondom de kathetertip en vul die met water, dat werkt ook. Aangezien ik een netjes getrouwde vrouw ben en in een mission ziekenhuis werk waar de condooms gewoonlijk niet liggen te slingeren tussen alle nonnen, kreeg ik er een aantal van haar (medische) voorraad. Ik stopte ze in mijn doktersjas en besloot ze daar te laten aangezien de indicatie voor het gebruik een nogal acute is en ik dan geen tijd heb om op en neer te rennen naar huis. Mijn visite de volgende ochtend op de mannen chirurgie afdeling (mijn afdeling) samen met mijn mannelijke collega bracht me door dit slimme besluit mijn meest genânte moment van mijn Tanzaniaanse carrière tot nu toe. Je voelt hem al aankomen…..midden op de afdeling tussen al mijn vaste patiënten haal ik mijn stethoscoop uit mijn zak en slinger ik zo een van mijn condooms voor de voeten van mijn collega. Met een rood hoofd frommel ik het ding zo snel mogelijk terug in mijn zak in de hoop dat niemand het gezien heeft, maar helaas; mijn collega begint hard te lachen en geeft me een knipoog; dokter is dat wat ik denk dat het is…??! Ik wist niet dat je nachtdienst had! Uuuuh, nee, dat is voor een fluxus (baarmoeder bloeding)….jaja….enfin, uitleggen maakt het uiteraard alleen maar erger en ik besluit er maar een grap over te maken en zo snel mogelijk naar mijn volgende patiënt te lopen die me ook met een dikke grijs aankijkt. Misschien toch maar niet die condooms in mijn zak houden geloof ik.

Echter ben ik niet afgeschrikt door de ‘condoom blamage’ en had ik laatst met een Amerikaanse chirurg die op bezoek was een nieuwe creatieve oplossing met een condoom bedacht. We besloten een condoom rondom het stoma van onze patiënt vast te hechten omdat de huid eromheen helemaal kapot was door zijn vreselijke ziektebeloop in het ziekenhuis waar hij hiervoor lag. De normale stomazakjes werkte niet omdat niks bleef zitten en hij en zijn familie waren ten einde raad. Ze waren in voor ons condoom experiment om de huid te laten herstellen en toen het goed werkte waren ze ons eeuwig dankbaar. Waar een condoom in ruraal Afrika in een missie ziekenhuis al niet goed voor is!

1,668 totaal aantal vertoningen, 2 aantal vertoningen vandaag

06-02-2017

Vandaag is er een nieuwe arts assistent van de chirurgie opleiding uit Bugando op bezoek die me deed glimlachen. Deze arts heeft een tijd in Wasso, een zeer afgelegen ziekenhuis in het midden van Tanzania gewerkt (supertoevallig het ziekenhuis waar Christian en Lennard via Tweega medica hebben gewerkt). Deze jongen wordt nu chirurg om daarna weer terug te gaan naar het ziekenhuis in Wasso om hier de chirurgische zorg te verbeteren en het ziekenhuis te gaan runnen. Hoewel hij niet in dit dorp is opgegroeid, gaat hij wel terug naar dit ziekenhuis om de zorg alhier te verbeteren. Hij ziet dit als zijn plicht, omdat ze hem eerder de kans hebben gegeven om verder te leren. Hij zorgt goed voor zijn ziekenhuis en voor zijn patiënten. Daarnaast straalt hij dankbaarheid en geluk uit. Hij bedankt me uitbundig als ik samen met hem visite heb gelopen over de afdeling. Ik krijg nog een berichtje na: ‘Hi Hilda, pole, I know your tired, your soo busy, I am here trying to reminsce the way you were interacting with your patients, I learned a lot from you, HONGERA! Looking forward for the operations tomorrow’. Wat een compliment, ik krijg een grote glimlach op mijn gezicht. Morgen gaan we samen opereren en ga ik hem leren hoe je een skin graft (huidtransplantatie) doet. Fijn werk heb ik hier.

09-04-2017

Ik zit alleen op mijn veranda achter mijn computer. Alleen sinds een lange tijd. Op de vraag of ik weleens eenzaam ben daar in ruraal Afrika, antwoord ik steevast dat daar in Sengerema geen tijd voor is. Het is altijd moeilijk uit het ziekenhuis te ontsnappen en bovendien waait er altijd wel weer iemand bij me binnen. Afgelopen weken waren zelfs extreem druk en gezellig. Sanne Veltkamp, een van mijn opleiders chirurgie uit Nederland, en Erik Staal, chirurg die hier twee keer per jaar langskomt, waren afgelopen weken bij me op bezoek. Mijn veranda zat steevast elke avond vol nadat we ons in het zweet hadden gewerkt in het ziekenhuis en met name op de OK.

3 weken geleden kwam Sanne met haar schoonzusje aan in Mwanza. Sanne is dus één van de chirurgen in het Amstelland ziekenhuis waar ik mijn deel van de opleiding op de chirurgie heb gedaan. Van haar heb ik leren opereren en mijn eerste stappen op de OK leren zetten. Het was nu echt een feestje om haar te laten zien waar ik werk en om weer samen te werken. We hadden een oproep gedaan voor patiënten die een buikoperatie nodig hadden waar we normaal de kennis en kunde niet voor in huis hebben. Dit waren vooral mensen met een stoma die we de afgelopen tijd hadden aangelegd en die we nu konden opheffen. Samen hebben we de eerste dag poli gedaan, alle mensen die waren opgeroepen zaten netjes in de rij om door ons gezien te worden. Mijn Swahili komt goed van pas aangezien Sanne alleen ‘ninasema kiswahili kidogo’ (ik spreek een klein beetje Swahili) kan, wat haar echter wel bij elke ontmoeting van een collega of patiënt meteen een heleboel credits geeft! Na de poli hadden we een lijst met patiënten die we de komende twee weken zouden gaan opereren. We hadden met opzet niet een enorme ambitieuze lijst gemaakt om ervoor te zorgen dat we ook echt iedereen konden opereren, want het blijft natuurlijk wel Sengerema. De ene dag zijn de steriele jassen nog niet steriel, de andere dag is de anesthesist nog even spoorloos in de ochtend, enfin genoeg redenen te bedenken waarom we elke dag niet op tijd kunnen beginnen. Ik word nog steeds verrast door nieuwe situaties waarom mijn programma niet loopt zoals het zou moeten lopen. Echter word ik de eerste operatie dag exact om 9 uur, de afgesproken tijd, blij verrast door een telefoontje van Steven (hoofd van de anesthesie) om te vragen waar we zijn!? We zijn nog even op de afdeling om onze patiënten te zien, maar we beloven meteen naar de OK te komen! We kunnen inderdaad vrij soepel beginnen met onze eerste OK dag, waar we onze OK week openen met onze meest ingewikkelde patiënt van de week met een dubbel probleem; het opheffen van een (ingewikkeld) stoma en van een buikwandbreuk. Een aantal uren later is ons OK personeel onder de indruk en schuiven we onze patiënt moe maar voldaan van de OK tafel af. Nou hopen dat hij goed opknapt (en dat deed hij gelukkig enorm goed en snel!). De rest van de week loopt voorspoedig met wat Afrikaanse hobbels die Sanne neemt alsof ze al jaren hier werkt! Ik geniet van het samenwerken, ik hoef niet alle beslissingen alleen te nemen, het is heerlijk om weer eens onder supervisie te werken en met iemand te werken die werkt in hetzelfde land als waar ik ben opgeleid. Sommige dingen gaan hier toch een beetje anders en daar wen je aan, maar als ik dan weer met Sanne werk besef ik me opeens waar de dingen, die ik hier anders doe dan mijn collega’s, vandaan komen. Elke dag besluiten we met een biertje of gin-tonic op mijn veranda, met gesprekken over alles wat in het leven op dit moment voor ons belangrijk is, heerlijk.

De tweede week dat Sanne hier is, komt ook Erik met zijn vrouw Jiska naar Sengerema. Erik komt normaal gesproken met een heel team uit het Slingeland ziekenhuis, waar hij werkt. Dit keer was dat echter niet gelukt en kwam hij alleen met Jiska, wat eigenlijk wel goed uitkwam, omdat Sanne er ook was en we nu meer tijd hadden om eens te praten over het ziekenhuis. Ook is er nu voldoende tijd om al mijn ‘hoofdpijnpatiënten’ van de afgelopen weken te bespreken en samen te opereren. Erik en Jiska zijn er twee weken, wederom weken van gezelligheid en heerlijk om ook weer met Erik samen te werken. Het afgelopen weekend zijn Bonny (de pleegzoon van Erik en Jiska uit Sengerema) en zijn vriendin nog bij mij te gast. Zij zijn vanmorgen vroeg vertrokken na een gezellig weekend en weken hiervoor, dus nu is mijn huis weer stil, zover het stil kan zijn hier. Vandaag begin ik met mijn dienstblok, dus eigenlijk is het een stilte voor de storm waar ik nog even kort van geniet.

13-04-2017

Ik sta samen met dr. Kotecha, een chirurg uit Bugando, een van de grootste liesbreuken uit mijn carrière te opereren. Na mijn hels drukke dienstblok ben ik inmiddels een beetje bijgeslapen en grijp ik de kans om mijn chirurgische collega beter te leren kennen. Hij komt hier om de medisch studenten uit Bugando les te geven, maar is ook uitermate geïnteresseerd in de liesbreukoperaties met matten. Gisterenavond tijdens het eten hebben we besproken om samen een trainingsweek voor de techniek om liesbreuken met een mat te opereren te gaan organiseren. Aangezien deze patiënt gisteren op mijn afdeling was aangekomen, was dit een mooie kans om samen het liesbreukproject te beginnen. Mijn collega heeft muziek opgezet en hij heeft daarbij gekozen voor een playlist met zijn klassieke muziek, ik denk omdat hij me gisteren viool heeft horen spelen. Er komt allerlei muziek voorbij, en op het moment dat we enorm aan het worstelen zijn om de bloedingen onder controle te krijgen en deze enorme (sliding) hernia terug proberen te krijgen wordt het eerste deel van de 5e symfonie van Mahler ingezet! Voor de non-muziek kenners onder ons; dit is een vrij dramatische en heftige symfonie. Daarnaast heb ik deze muziek een jaar geleden gespeeld dus ik ken elke noot. Ik grinnik een beetje om de combi van het moment in deze operatie en de muziekkeuze van mijn operatie-genoot. We worstelen verder onder het trompetgeschal van Mahler en als er weer een rustig Bach muziekje voorbij komt hebben we onze mat ingehecht en sluiten we de huid van onze patiënt alsof er niks is gebeurd. Wel weer een klein geluksmomentje vandaag; Mahler in Tanzania tijdens het opereren…het moet niet veel gekker worden.

16-04-2017

Dolgelukkig neem ik afscheid van mijn collegae chirurgen uit Bugando. Ik was vanavond uitgenodigd bij dr. Kotecha voor een diner en gesprek samen met zijn collega dr. Washington. We bespraken onze plannen om een trainingsweek voor liesbreukmatten te gaan organiseren voor de chirurgie arts assistenten in Bugando. Eindelijk heb ik de goede mensen bij elkaar en lijken mijn plannen een succes te worden. Deze twee chirurgen heb ik afgelopen twee weken beter leren kennen en ik heb met beide een liesbreuk geopereerd. Ze waren beiden enorm enthousiast over de matten die ik gebruik, namelijk gesteriliseerde muskieten netten. De matten zijn afkomstig uit Engeland van de organisatie ‘operation hernia’ , met wie ik samen een trainingsweek voor de arts assistenten wil organiseren. Deze twee heren zijn enorm enthousiast en het lijkt erop dat het plan om matten voor de liesbreuk operatie de standaard te maken in Mwanza en omgeving, langzaam vorm gaat krijgen. Het begin is in ieder geval gemaakt!

Na een heerlijke Indische home-made maaltijd bespreken we hoe we dit het beste vorm kunnen gaan geven en welke periode goed zou zijn. Ik beloof deze week weer een telefoontje te organiseren met Chris Oppong, de chirurg en founder van ‘operation hernia’ en ik ga zorgen dat ik ook voor hen een stapel matten mee terugneem uit Nederland als ik volgende maand weer terug kom. Ik ga komende week voor de bruiloft van Nick en Willemijn naar Nederland, dus dat komt mooi uit om ervoor te zorgen dat Sengerema en nu ook Mwanza een nieuwe voorraad matten krijgt. We nemen afscheid en zingend rijd ik weg. Ik ben zo blij en enthousiast dat dit plan eindelijk vorm krijgt! In Sengerema zijn de matten inmiddels geïntroduceerd en kan een deel van mijn collega’s ermee werken. Maar om ervoor te zorgen dat dit ook doorgaat als ik er niet meer ben en meer chirurgen toegang krijgen tot het opereren met matten, moet ik samenwerken met Bugando. Dit bleek niet de makkelijkste taak, maar het lijkt erop dat ik mijn team inmiddels bij elkaar heb. Hongera!

 

1,796 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag

07-10-2016

Alles, alles, maar dan ook echt alles is op. Dat is de boodschap die ik krijg bij ongeveer alle medicatie die ik afgelopen week heb voorgeschreven. En niet alleen de medicatie, ook de handschoenen, catheters, je kunt het zo gek niet bedenken of het is op. Het is echt ontzettend frustrerend werken en ik heb het ook nog niet zo nijpend als nu meegemaakt in Sengerema. Elke avond is MarieJose weer op zoek naar infuusvloeistof om de nacht door te komen voor de verloskamers. Ook onze farmacist Selekwa is elke avond aan het rennen voor de noodmedicatie voor de nacht, een zeer frustrerende taak. Het is de overheid die ons, meer dan ooit, links laat liggen. Ik hoorde op CNN zelfs dat het een landelijk probleem is, geen enkel overheidsziekenhuis heeft medicatie. Dit is natuurlijk door de overheid kort daarna ontkracht, terwijl dit wel degelijk de dagelijkse gang van zaken is op het moment. We hebben al maanden geen geld gekregen van MSD (de medicatieleverancier van de overheid waar overheidsziekenhuizen hun medicatie moeten bestellen) en het geld van verzekeringen en World bank Fund is ook al maanden niet gearriveerd. Alles is out of stock (niet op voorraad) in het ziekenhuis, maar echter wel in de plaatselijke apotheekjes te koop. Het moeten geven van gratis zorg voor zo’n 70% van onze patiënten populatie is echter iets waar de overheid dan wel weer sterk aan vasthoudt. Daarnaast worden er zoals eerder beschreven onophoudelijk controles van diploma’s en ik weet niet wat nog meer gedaan. Maar als we de vraag stellen van welk geld we ons dan aan al deze regels zouden moeten houden, blijft het stil. Dat is dan weer de verantwoordelijkheid van het ziekenhuis. Hoe wij in godsnaam van 1+1=5 moeten maken is mij een raadsel, er wordt met twee maten gemeten wat mij frustreert. En mij niet alleen, Marie Jose duwt zuchtend haar bril recht op haar neus als ze bij mij thuis aan tafel zit achter een kop thee. Ze weet soms ook niet meer hoe we aan het eind van de week moeten komen. We schuiven oneindig met verschillende potjes om het ziekenhuis draaiende te houden. Een oplossing zou zijn om de gratis zorg voor het grootste gedeelte van onze populatie te schrappen. Dit is echter tegen de wet, dus lastig uitvoerbaar en eigenlijk ook niet wat we willen. Het is juist zo mooi dat we de armste patiënten gratis zorg kunnen bieden. De ‘gratis’ zorg die we echter op dit moment leveren is een illusie. Iemand mag gratis de drempel van het ziekenhuis over stappen en rijden, waarna de familie of patiënt direct het ziekenhuis weer uit wordt gestuurd om medicatie, infuuslijnen en infuusvloeistof te kopen, anders kan de patiënt niet behandeld worden. Lekkere ‘gratis’ zorg dus, dit zorgt alleen maar voor vertraging. Ik leer ermee werken, al gaat dit met horten en stoten. Ik word steeds creatiever; opereer met het mesje in een klem omdat het niet past op het mesheft, zet botten recht zonder röntgenfoto en doe keizersnedes met lange handschoenen zonder steriele jas als de sterilisator weer eens halverwege gestopt is waardoor we geen steriele jassen hebben. Een soms frustrerende uitdaging, maar ook zeer leerzaam en zelfs dit went. Al wennen sommige dingen nooit en sta ik soms te vloeken of hard te zuchten als mijn patiënt met zijn acute probleem na twee uur nog niet op mijn operatietafel ligt omdat de familie nog naar infuusvloeistof aan het zoeken is. Dan wordt mijn Nederlandse ongeduldigheid toch wel erg hevig op de proef gesteld.

31-10-2016

Ik zit samen met Julia weer oud vertrouwd op de veranda de afgelopen weken te bespreken. Mijn lieve vriendinnetje, met wie ik vijf jaar geleden co-schap heb gelopen hier in Sengerema, is nu voor 3 weken bij me, wat een feest! Ik heb een heftige maand gehad, ik heb hard gewerkt met veel dienst. De diensten zijn leuk en super leerzaam maar erg zwaar. We hebben met twee dokters dienst voor het hele ziekenhuis. Dit is voor een ziekenhuis met 300 bedden, die bijna altijd allemaal bezet zijn, een drukke taak. Ik zie elke dienst weer bizarre casussen voorbijkomen waarvan sommige me breken. Emotioneel breken. Het slaaptekort wat je in de diensten erbij krijgt helpt daar niet perse niet bij. Maar zoals ik Julia vol vuur verteld heb, heeft mijn werk en leven hier hoge pieken en diepe dalen. Het maakt mijn leven intens en ik stort me er vol in, waar ik ook enorm van geniet. Inmiddels heb ik mijn chirurgie afdeling onder controle. Ik ken de verpleegkundigen, heb mijn eigen operatie programma, wat van tijd tot tijd best soepel verloopt. Ik opereer me suf en beland eigenlijk elke dag wel gepland of ongepland op de operatiekamer. Het is soms slopend, maar het geeft me ook veel energie. Ik ontdek steeds meer dat ik dit vak echt fantastisch vind. De geplande programma’s lopen ook steeds beter ook al duurt het soms even voordat ik eindelijk kan beginnen (lees; ze zijn nog aan het schoonmaken, anesthesist/ operatieassistent of allebei zijn kwijt, steriele jassen op, instrumentarium nog in de sterilisator en ga zo maar door met redenen waarom ik niet op tijd kan beginnen…). Maar over het algemeen ben ik best trost op de gang van zaken. Je moet ook niet teveel missies hebben op een dag herinnert Julia me aan 5 jaar geleden. Dus als ik 4 patiënten plan en kan opereren is dat best een resultaat om trots op te zijn. Daarnaast doe ik inmiddels het brandwonden programma en word ik in consult gevraagd voor chirurgische casuïstiek op de kinderafdeling. Ik werk lekker samen met mijn twee collega’s die ook met name chirurgie doen en we zijn een leuk team aan het worden. Tevens ben ik begonnen hen te leren hoe ze een liesbreuk met een matje kunnen opereren. Deze techniek ken ik goed en de lokale artsen nog niet omdat er tot op heden geen matjes beschikbaar waren. Het is echter beter om een liesbreuk met een matje te opereren omdat je dan minder kans hebt dat de liesbreuk weer terugkomt. Ik heb contact met een Engelse organisatie: ‘operation hernia’ die me matjes van gesteriliseerde muskieten netten gratis opstuurt. Ze hebben onderzocht dat dit ongeveer hetzelfde materiaal is als matjes in Nederland en toch goed en veilig werkt. Iedereen is dolenthousiast, waar ik natuurlijk ook weer veel energie van krijg. En ik leer ook veel van hen, bijvoorbeeld hoe ik een milt die gescheurd is eruit haal. Dat komt in Nederland zelden voor en had ik nog nooit gezien in mijn opleiding. Hier is inmiddels het mango seizoen aangebroken, wat inhoudt dat er aan de lopende band kinderen uit de mangoboom vallen. Hierdoor zien we bijna elke dag wel een kind met een gescheurde milt of ellendige breuk van een of meerdere ledematen. Ik krijg tijdens mijn hardlooprondje al pijn in mijn buik als ik weer 6 kinderen tegelijk in 1 boom zie zitten.

Het is echt heerlijk om bij te kletsen met Julia en het voelt zo vertrouwd. Ik ben hier echt bijna nooit alleen dus eenzaam worden is onmogelijk. Iemand om me heen te hebben die me echt goed kent, die weet waar ik vandaan kom en waar ik niet sterk voor hoef te blijven, is fijn. Ik had het tot ik Julia zag nog niet zo door, maar ondanks alle lieve mensen hier mis ik mijn Nederlandse vrienden en familie. Aan de andere kant heb ik ook zoveel leuke nieuwe mensen ontmoet. Het maakt me rijk. Zoals ik tegen Michiel een paar weken geleden zei dat ik zo rijk word van hier wonen en werken, ik leer zoveel nieuwe dingen en mensen kennen. Eerst begon hij te grinniken en lachte hij me uit, ‘jaja je wordt dus rijk van hier op lokaal salaris werken’, maar daarna gaf hij me gelijk. En ik geloof nog steeds dat het zo is, ik word elke dag rijker.

25-11-2016

We staan op de internationale school in Mwanza te soundchecken te midden van allemaal kinderen die zo gaan optreden op hun ‘talent show’. Ik heb sinds een aantal weken een band, een heuse band waar we af en toe mee repeteren. We zijn nu gevraagd om de ‘talent show’ van de internationale school te openen, erg leuk. Een nieuwe wereld voor me. Ik ben de band ingerold via Brett, een man die met zijn gezin woont en werkt in Geita, een stad vlakbij Sengerema. Hij werkt veel in de buurt van Sengerema en aangezien een blank gezicht daar toch nog steeds erg opvalt viel ik meteen op en snel had ik er een nieuwe vriend bij. Hij nam me een paar weken geleden mee naar de halve marathon in Mwanza waarna we gingen lunchen bij de expat community die hij al een aantal jaren kende in Mwanza. Je begrijpt het al, binnen no-time weer heel wat nieuwe vrienden erbij en dus een band. Er zijn een aantal muzikale mensen in hun midden die al een tijd samenspelen, en een violist was van harte welkom; of ik niet mee wilde komen repeteren? Zodoende zit ik nu dus in een heuse band, weer eens wat anders dan Beethoven of Schumann toch?! Meestal repeteren we bij onze zangeres thuis met veel kaas en wijn, een reden alleen al om in de band te blijven spelen. Het is heerlijk om weer samen te spelen, al verzin ik al mijn partijen zelf. Mijn improvisatie skills worden warempel steeds beter, na de jazz sessies op Zanzibar begin ik nu met pop nummers, en ons eerste optreden vanavond is een feit.
Mijn muziekwereld leeft ook nog steeds in Sengerema. Vol trots geef ik Samuel elke week vioolles. Hij heeft nu dankzij mijn moeder en heel wat lieve vrienden en familie een eigen viool! Ik kan met geen woorden beschrijven hoe zijn gezicht eruit zag toen hij de kist met zijn nieuwe viool zag, wat een feest. Hij loopt elke week bij me binnen met zijn viool op zijn rug, hij oefent zich blauw en kan inmiddels al een liedje spelen. Laatst kwam ik weer eens te laat uit het ziekenhuis lopen en toen zat hij al op de veranda samen met mama Elizabeth. Van een afstandje hoorde ik hem al zijn deuntjes spelen met mama Elizabeth, die op de achtergrond meezong en aanwijzingen gaf. Een ontroerend moment om even af te remmen nadat ik gehaast bij mijn huis aankom omdat mijn operatie uitliep. Ik sta even stil en luister, slik een brok in mijn keel weg en loop naar binnen. Muziek heeft geen woorden nodig, het is een taal die iedereen in alle landen spreekt en mensen blij maakt.

 02-12-2016

Ik krijg tussen mijn operaties door steeds weer appjes van waar hij nu is; Michiel is weer in Tanzania en hij is met onze nieuwe auto van Dar es Salaam naar Sengerema aan het rijden! Hij heeft afgelopen week auto onderzoek in Dar gedaan en er een gekocht. We hadden de vorige keer samen besloten dat het toch wel enorm handig zou zijn als we hier een auto zouden hebben. Missie geslaagd en mijn lief is inmiddels weer bijna bij me. Als ik op mijn telefoon kijk zie ik een nieuw bericht: ‘ik heb net een boete gehad voor; dangalous oveltaking…! weet jij wat dat is?!’ Mijn lief had een paard ingehaald en dat vond meneer agent een ‘dangerous overtaking’ manouvre, waar hij dus maar liefst 30.000 shilling (13 euro) voor moest betalen. Pole….
Maar hij is er bijna, ik kan niet wachten om hem weer in mijn armen te sluiten. Ik wil zo snel mogelijk mijn werk afmaken om thuis te zijn als hij komt. Mijn operatie programma vandaag was echter niet gepland en loopt ook niet soepel. Ik heb de hele week geprobeerd mijn OK programma van dinsdag af te krijgen, maar er kwam steeds weer wat bij of tussen en mijn personeel is vandaag zo traag dat het wederom niet opschiet. Mijn laatste patiënt ligt inmiddels op tafel, echter is de operatie set ‘kwijt’, of nou ja, ze kunnen hem even niet vinden in ieder geval. Deze reden had ik tot op heden nog niet eerder gehoord om later te moeten beginnen…. Ik ontplof bijna, ik ben moe van de lange operatie die ik net heb gedaan, heb honger en wil naar mijn lief toe die er inmiddels bijna is. Als ik stampvoetend naar mijn collega in de andere operatiekamer loop en daar ook mijn vriend Isaiah (anesthesist) vind, word ik echter keihard uitgelachen. Ze hebben me nog nooit zo gezien! ‘We wisten niet dat je boos kon worden Hilde’ hahaha. Oke, dit heeft dus geen zin en eigenlijk kan ik ook alweer om mezelf lachen. Inmiddels is de set met hulp van mijn lachende collega’s gevonden en kan ik aan de slag. En dan kan ik eindelijk naar Michiel toe. Ik zie hem trots bij de auto staan en sluit hem in mijn armen. Hij blijft tot begin Januari, wat een feest!

1,270 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag

05-08-2016

Ik ben met Harusha het weekend aan het inluiden met een biertje. We hebben de vrijdagmiddag/avond borrel van vier jaar geleden weer in ere hersteld, Harusha was het nog niet vergeten en liet zijn herkenbare bulderende lach horen toe ik vroeg of hij vanavond zin had om een borrel drinken om het weekend te beginnen. We zitten stoom af te blazen, ik wat meer dan Harusha die al een aantal jaren gewend is op de gillend drukke verloskamers in Sengerema. Sterker nog, hij deed een aantal jaren geleden samen met Marie Jose en een aantal AMO’s (assistant medical officer, soort HBO dokters) alle diensten. Een pittige job dus, al zijn het aantal bevallingen en met name het aantal gecompliceerde bevallingen wel toegenomen liet Marie Jose me vanmiddag weten. Ik zat met haar even bij te praten na de ‘sectio trein’ die we hadden weggewerkt de afgelopen 38 uur. We waren gisteren begonnen aan een drukke dagdienst waar het aantal gecompliceerde bevalling maar bleef binnenstromen en we sectio (keizersnede) na sectio stonden te doen. Daar is de nachtdienst de nacht mee doorgegaan en ik trof vanmorgen wederom een volle chaotische verloskamer met allemaal gecompliceerde bevallingen aan die voor een groot deel zijn geëindigd in een sectio. Aan het eind van de middag was zo ongeveer iedereen wel bevallen en konden we weer rustig ademhalen. Ik plof neer bij Marie Jose op kantoor en we praten wat na. Ik kijk terug op de mijn eerste week verloskamers. Ik heb meer pathologie gezien dan in een jaar gynaecologie in het Amstelland. ‘Welcome in Afrika’ grinnikte Scola, een van de nurses van de verloskamers, terwijl ze de vierde patiënt van die ochtend klaarmaakte om naar de OK te gaan. Ik ben inderdaad wel echt geland in Afrika nu. Ik ben in het diepe gesprongen, gelukkig kan ik goed zwemmen, al heb ik toch ook af en toe het gevoel dat ik verdrink. Gelukkig wordt er af en toe een hand uitgestoken door Marie Jose of één van mijn andere collega’s en kom ik weer boven water. Wanhopig kwam ik gisteren een van mijn vrienden tegen op de verloskamer. Hij is anesthesist en die had ik op dat moment precies nodig voor mijn bloedende patiënt waarvoor ik een spoedsectio wilde doen. Ik leek echter de enige te zijn die veel haast had en ik kon mijn ongeduld niet meer onderdrukken. Ik was mijn verpleegkundige kwijtgeraakt aan een bevalling van een tweeling die op hetzelfde moment plaatsvond. Wanhopig keek ik hem aan: je moet me helpen, help me nu en help me hoe ik hier in godsnaam aan gewend kan raken. Hij liet me drie keer ademhalen, regelde een collega omdat hij nachtdienst had gehad en sprak me bemoedigend toe dat het goed zou komen, echt. Het kwam gedeeltelijk goed, moeder overleefde, kind niet. Aan de ene kant wil ik me aanpassen aan de werkomstandigheden, aan de andere kant wil ik niet gewend raken aan dit personeel tekort en hoge perinatale sterfte. Ik wil niet wennen en over een paar weken niets meer voelen als er weer een kindje doodgeboren wordt. ’s Avonds bedenk ik me hoe ik deze dubbele gevoelens een plek ga geven. Ik wil me aanpassen, gewend raken, maar niet aan alles en afstompen zoals ik bij sommige collega’s zie gebeuren. Er komt een project van de twee gynaecologen om de foetale bewaking tijdens de bevalling te verbeteren. Dit moet echter gepaard gaan met meer personeel verwacht ik. Enfin, daar ga ik natuurlijk in een week niets aan veranderen, dus eerst nu maar uitrusten in het weekend zodat ik er volgende week weer tegenaan kan. Harusha en ik proosten op mijn terugkeer, ik glimlach en prijs me gelukkig hier in Sengerema.

       

          

 

          

 

26-08-2016

We staan te wachten op de ferry. Lees; al meer dan anderhalf uur te wachten op de ferry en het lijkt er nu toch echt op dat we de volgende niet hoeven over te slaan en erbij kunnen. We zijn op weg naar Mwanza na een week training op de NICU. Ik grinnik in mezelf om mijn collega uit Uganda. Dat ik binnen een maand al mag meemaken dat ik als ongeduldiger-dan-gemiddeld Nederlandse vrouw berustend wacht tot we de ferry op kunnen, terwijl mijn Afrikaanse collega al tien keer ongeduldig op zijn horloge heeft gekeken, heeft mij het inzicht gegeven dat ik wellicht wel ben ingeburgerd. We hebben afgelopen week een trainingsweek gehad voor het personeel dat op de nieuwe afdeling werkt: de NICU, de neonatologische intensive care unit. Het is een afdeling waar zeer zieke pasgeborenen worden opgenomen en behandeld. De afdeling is vorig jaar opgezet door mijn voorganger Niek die met een aantal mensen van het Radboud ziekenhuis in Nijmegen hard heeft gewerkt de afdeling draaiend te maken. Het gaat goed, echter er is nog steeds veel terrein te winnen. De training was daar onderdeel van, georganiseerd door Touch foundation, en ik had de eer om deze te mogen coördineren. Het was echt een feestje. We hadden een fantastische neonatoloog uit Uganda op bezoek die de hele week de training heeft gegeven. Elke dag kwam hij naar me toe of de training nog aansloot, of er punten van verbetering zijn en of iedereen hem nog volgt. Ik had van tevoren een briefing gehouden bij mij thuis (met eigen gebakken cake waardoor ik er meteen 4 nieuwe vrienden bij had.. ;-)). Ik had duidelijk gemaakt dat onze helden van de NICU verpleegkundigen, sommigen niet gediplomeerd, en soms zelfs medical attendants zonder opleiding zijn. Het niveau moest daar dus bij aansluiten, wat wellicht een lastige taak zou zijn voor een professor neonatologie. Echter niets was minder waar, hij moest inderdaad even schakelen maar dat deed hij voortreffelijk. En ik heb er zelf ook het een en ander van geleerd wat zeer welkom was aangezien ik geen opleiding heb gehad op de kindergeneeskunde in mijn tropenopleiding en ik wel vaak word gebeld voor problemen op de NICU. We leren veel over de kleinste patiëntjes van het ziekenhuis en over onze nieuwe apparatuur: de CPAP machine. Dit is een nieuwe machine waar we de kleinsten met problemen met de ademhaling mee kunnen ondersteunen. Het zal ons veel hulp bieden de kleinsten de redden. Echter, in het begin gaat de perinatale sterfte (sterfte van baby’s tot 30 dagen na de bevalling) juist omhoog leren we. Dit is een ervaring die we reeds hebben ondervonden met het introduceren van de NICU. Je zou zeggen dat er na het bouwen van de NICU minder baby’s doodgaan, echter zien we het tegendeel terug in onze registratie. We hebben nu, net over de helft van het jaar, al net zoveel doden als aan het einde van vorig jaar. Ga dit maar eens uitleggen aan het district en aan je donoren…. Er is echter wel een goede verklaring voor. Ten eerste moet het personeel wennen aan alle nieuwe equipment waardoor de patiëntjes niet meteen allemaal de perfecte behandeling krijgen en een groot deel het in het begin nog niet overleefd. Als het daarna dan beter gaat en steeds meer patiëntjes overleven gaat de tamtam in de omgeving snel rond en krijgen we steeds vaker verwijzingen van enorm zieke baby’s die eigenlijk niet meer te redden zijn binnen waardoor de sterfte in het ziekenhuis omhoog gaat. Ten derde is de grootste factor de registratie zelf; waar dode baby’s vroeger geen status kregen en gewoon zonder registratie met de ouders mee naar huis gingen, worden ze nu wel geregistreerd waardoor het in de boeken net lijkt of de sterfte omhoog gaat. Dit is tevens ook meteen het probleem als we onze cijfers met andere ziekenhuizen vergelijken: wij registreren met de NICU steeds beter, waar dat op andere plekken niet wordt gedaan. Twee keer raden wat het district denkt van onze NICU als we presenteren dat onze sterfte percentages twee keer zo hoog zijn als die van onze buren zonder NICU…… Ik kan je vertellen dat daar heel wat overredingskracht voor nodig is voor onze medical officer in charge. Echter steekt onze docent ons een hart onder de riem als hij vertelt dat hij ook heel wat uit te leggen had toen de cijfers slechter in plaats van beter werden toen hij als eerste neonatoloog in zijn ziekenhuis kwam werken. Heb geduld; het gaat omhoog, het stabiliseert en echt… daarna gaat het naar beneden. We houden dus hoop en gaan vol goede moed verder wat na deze inspirerende week niet zo moeilijk is.

 

          

08-09-2016

Ik kijk naar de breedste glimlach van de dag. Samwel kijkt trots om zich heen als hij klaar is met spelen. Hij heeft net zijn eerste stukje voorgespeeld op mijn viool voor de nieuwe Nederlandse co-assistenten die op kennismakings-thee-bezoek komen. Samwel is de jongste zoon van mama Elizabeth en was vier jaar geleden toen ik co-assistent was hier al mijn grote vriend. Hij heeft drie weken geleden voor het eerst mijn viool gezien en was verkocht. Hij vindt muziek geweldig, heeft thuis al eens zelf een gitaar gemaakt van een fles en elastieken en wil nu niets liever dan viool leren spelen. Hij had het nog nooit gezien maar zei me meteen dat hij strijken over snaren toch echt leuker was dan dat getokkel…. Hij komt nu elke donderdag om 18uur op les, voor mij elke week een uitdaging om op tijd uit het ziekenhuis weg te komen, maar meer dan de moeite waard. Het is echt geweldig om te zien hoe hij elke week weer wat bijleert en thuis ook echt fanatiek oefent met klappen en zingen. Hier speelt hij op mijn viool die eigenlijk te groot is voor hem. Ik zou het liefste een halve viool voor hem regelen in Nederland zodat hij ook thuis kan oefenen, dat wordt een projectje voor de komende weken……Vooralsnog speelt hij er vrolijk op los op de losse snaren waardoor het nog niet zo erg is dat de viool te groot is. Mijn vioolleraar in Nederland heeft het boek waar ik ook ooit mee begonnen ben voor ons ingescand, heel fijn. Ik heb het voor Samwel geprint zodat hij zijn eigen boek heeft en hij kwam vanavond trots met zijn boek onder zijn arm binnen. Hij is super serieus en mega enthousiast. Als ik zijn glimlach zie, is mijn hele week weer goed ongeacht wat ik ook in het ziekenhuis heb gezien die dag.

13-09-2016

Het is druk, mega mega druk. Ik veeg het zweet van mij voorhoofd als ik ga zitten om de drie bevallingen die ik de afgelopen 20 minuten heb gedaan te documenteren. De overheid heeft vandaag een bijzonder fantastisch idee gelanceerd: alle werknemers in het district die in dienst zijn van de overheid moeten vandaag al hun diploma’s aan de overheidsinstantie in het district laten zien. Men wil tegengaan dat ongediplomeerde mensen werk doen waar ze niet voor geschoold zijn, wat op zichzelf een goed idee is. Echter wordt er dan geen rekening mee gehouden dat een groot deel van het land draait op ongediplomeerde doch bekwame mensen, omdat scholing voor velen te duur is. Tenminste dat is in ons ziekenhuis zo. Waar dit dus uiteindelijk op uit zal draaien wordt nog spannend, wellicht raken we deel van onze staf kwijt, of moeten we deze mensen zelf in dienst nemen in plaats van dat de overheid dat doet, wat ons een hoop extra kosten geeft. Dit is echter allemaal een zorg voor later, onze eerste prioriteit is om vandaag te overleven. Aangezien zo’n 75% van onze werknemers in dienst zijn van de overheid omdat we een district ziekenhuis zijn, zijn we dus slechts met een paar dokters en verpleegkundigen over om het ziekenhuis draaiende te houden. Dit betekent voor mijn afdeling, de verloskamers, dat ik samen met twee andere verpleegkundigen de verloskamers en de 2 zalen voor observatie moet runnen. Reken zelf maar uit hoe druk dat is als je zo’n 30 bevallingen per dag hebt. Het is echt gestoord en onverantwoord en terwijl ik mijn lege maag negeer, vandaag geen tijd om ook maar een slok water te drinken, vervloek deze bizarre regering. Je zou natuurlijk ook kunnen zeggen dat alle werknemers een week de tijd hebben om die papieren te laten zien, zodat we er rekening mee kunnen houden in het dienstrooster. Maar nee, het moet allemaal vandaag, waardoor het natuurlijk een zootje is op de aangewezen instantie waardoor het allemaal nog langer duurt en wij de hele dag zonder personeel zitten. Ik fungeer als verpleegkundige en arts van verschillende afdelingen. Ik hang zelf de antibiotica aan, prik infusen, loop naar het lab om resultaten op te halen omdat er gewoon niemand is waar ik iets aan kan delegeren, wat ik normaal als arts doe aan mijn verpleegkundigen. Als ik een kind dat net geboren is moet helpen met de ademhaling en het daarna naar de NICU wordt gebracht, word ik vervolgens zelf als dienstdoende arts gebeld om het kind te zien op de NICU; ze hebben daar ook geen dokter. Dit is het nieuwe Tanzania, de president Magufuli regeert met harde hand en duldt weinig tegenspraak. Hij is democratisch verkozen en wordt door velen op handen gedragen. Hij doet veel goede dingen, is erg aan het optreden tegen corruptie, heeft een goede weg aangelegd voordat hij president was en zijn slogan is: ‘hapa kazi tu’ wat betekend: ‘hier wordt alleen maar gewerkt’. Een goede instelling wat het land verder kan helpen. Echter, hij heeft steeds vaker dit soort bizarre acties: zaterdagochtend om 7:30 schoonmaakdag door alle werknemers in het ziekenhuis met controle van de overheid, alle werknemers hun contract laten zien op een bepaalde dag, alle werknemers alle diploma’s die ze ooit in hun leven hebben gehaald laten zien, en dan bedoel ik ook echt alle; van basisschool tot artsenbul, enfin ga zo maar. En dit alles wordt maar liefst een hele dag, of soms als je geluk hebt zelfs wel twee dagen van tevoren aangekondigd….. Maar zoals een van mijn collega’s in Nederland altijd zei: aan elke dag komt altijd weer een eind, dus werk maar gewoon door dan ben je vanzelf een keer klaar. Dus zo ook deze dag, kazi njema.

          

15-09-2016

Ik zit weer alleen op de bank vanavond. Mijn lief is vanmorgen weer vertrokken nadat we twee weken samen in Sengerema hebben doorgebracht. Het was heerlijk, enorm fijn om hem mijn leven hier te laten zien en al mijn vrienden te ontmoeten. We hebben met mijn beste vrienden een kampvuur avond met diner gemaakt in zijn eerste weekend, we hebben een heerlijk weekend in Mwanza gehad en ik heb hem het ziekenhuis ingesleept. De eerste kennismaking was wat overrompelend geweest, was ik later achter gekomen. Ik had hem ’s ochtends mee naar de overdracht meegenomen wat me een leuke introductie leek. Echter kwamen we daar nooit aan. Ik werd onderweg gegrepen in de verloskamers om te helpen met een bevalling waarbij de arm van het kindje was uitgezakt. We gingen dus in plaats van naar de overdracht naar OK om een keizersnede te doen. Ik had mijn lief wellicht wat overschat dat hij dat allemaal prima vond, dus had ik hem in de ruimte aan de OK gezet zodat hij mee kon kijken. Tijdens de operatie beviel er 10 meter achter hem een vrouw in gang, nadat het kindje wat ik op de wereld zette met de keizersnede de eerste bevalling was die hij zag. Kortom hij was behoorlijk onder de indruk. Ik was even vergeten dat hij nog nooit kennis had gemaakt met de verloskunde….! Maar ik had hem natuurlijk niet overschat, hij vond het ook geweldig om mij aan het werk te zien en had nu wel echt een goede indruk van wat ik hier allemaal aan het doen ben. Hij is in de korte tijd van Afrika en met name van Sengerema gaan houden, heeft het hart gestolen van Cecilia en Cecilia dat van hem. Hij vertelde me vanavond op facetime zelfs dat hij ons nu al mist. Ik heb er zowaar concurrentie bij! Ik ben dolblij dat hij het zo naar zijn zin had en dat hij ook alweer snel terugkomt in November waardoor het afscheid dit keer niet zo moeilijk was. Een dikke kus en tot gauw…… geen tranen alleen maar een gelukkige glimlach. Al is mijn bedje wel een beetje koud zo alleen, ook al ben ik in de tropen.

 

1,368 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag

13-01-2016

Ik heb het aan velen beloofd, niet wetende of ik mijn belofte na zou komen. Karibu tena; welkom terug, dat is wat ik zeker wel 100 keer gehoord heb toen ik 4 jaar geleden wegging. Nu sta ik op het punt om deze belofte na te komen. Ik ga weer terug naar het land waar ik het Afrikaanse continent heb leren kennen, naar het land wat een stukje van mijn hart heeft veroverd een aantal jaren geleden. Mijn tas zit vol met spullen voor mezelf voor de komende 2 jaar en voor het ziekenhuis. Net iets te zwaar, maar ik werd gematst op schiphol door een bekende uit de straat die hier toevallig werkt. Mijn hoofd zit nog voller dan mijn tas. Ik heb de afgelopen week tevol gestopt met laatste concerten, nog tot gisteren opereren, iedereen in het Amstelland een kadootje en afscheidknuffel geven en en op tijd mijn spullen gereed hebben. Nu dus klaar om te gaan.

Tropenarts is het dus geworden. Veel veranda gesprekken met Julia zijn eraan besteed in het land waar ik nu heenvlieg. Wat te doen in de toekomst? Terug naar de tropen, gynaecologie, huisarts? Een half jaar later begon ik op de chirurgie in het Amstelland ziekenhuis. Mijn hart werd door een nieuw vakgebied gestolen, de chirurgie, en daarnaast werd ik nog enthousiaster om naar de tropen te gaan. Na nog een jaar gynaecologie zou ik er dan klaar voor moeten zijn, werken in de tropen. Mijn baan ligt als sinds een aantal maanden zo goed als vast. Ik ga weer terug naar het ziekenhuis waar ik de tropen heb leren kennen; Sengerema district hospital in het noorden van Tanzania. Afgelopen jaar heeft Niek Versteegde er als tropenarts gewerkt, weer de eerste tropenarts sinds jaren. Hij kwam via de stichting ‘SVSH’ , stichting vrienden sengerema hospital. Hij gaat komend jaar weer terug naar Nederland om huisarts te worden, waardoor deze kans op mijn pad kwam. ‘Wil je mij opvolgen?’ was de vraag. Dus daar sta ik nu, op weg naar Sengerema om ingewerkt te worden om er in juli weer terug te keren voor 2 jaar.

14-01

De wind waait door het open raam door mijn haar, ik geniet. Na een korte plakkerige nacht in Dar es Salaam ben ik doorgevlogen naar Mwanza, waar ik werd opgehaald door Oko, de vaste taxichauffeur van Niek. Ik was even vergeten hoe warm en vochtig het is in Dar es Salaam en hoe fijn het klimaat is in Mwanza. Ik ben blij dat het ziekenhuis in de lake zone op 1100 meter ligt, dat maakt het verblijf in de tropen een stuk aangenamer.

Het is nog vroeg, maar Mwanza is al volop in beweging. Ik zie herkenbare stalletjes en fuitkraampjes langs de weg, fijn om weer terug te zijn. Mijn Swahili wordt meteen op de proef gesteld, Oko spreekt geen engels, en ik probeer uit te leggen wat ik kom doen en wanneer ik weer terug zal komen. We staan in de file, Mwanza is de afgelopen 4 jaar enorm gegroeid en je ziet overal dat de economie aan is getrokken. Er staan een aantal hoge flats die ik niet van eerder ken en Oko wijst me trots op een enorm winkelcentrum wat momenteel wordt gebouwd. Tof om te zien dat Tanzania zich ontwikkeld, ze groeit en bloeit. Tevens blijft Afrika ook Afrika. De weg na de ferry vanaf Kamanga is slechter dan ik ooit heb gezien. De onverharde weg zit vol met gaten en halve rivieren, het is een modderige bedoeling. Dit jaar heeft het enorm veel geregend, de korte regentijd is eerder begonnen en lijkt meteen over te gaan lopen in de grote regentijd. Het is nog steeds niet droog geworden en over 2 maanden begint de officiele grote regentijd alweer. Dat dit niet goed is voor de onverharde wegen hoef ik denk ik niet uit te leggen.

We hobbelen gestaag door en Sengerema komt steeds dichterbij. Vermoeid maar vol verwachting zie ik de poort van het ziekenhuis op me af komen. Karibu tena Sengerema!

17-01

We zitten met zijn 3en op de veranda, Niek, Maik en ik. Maik is mijn eerste week ook op bezoek in Sengerema, erg gezellig. Mijn eerste dagen in Sengerema waren vol, vol met indrukken, mensen gedag zeggen en meteen aan het werk in de drukke kliniek waar de patienten stroom nooit lijkt op te houden. De eerste acute buik al open gemaakt samen met een van de voor mij nieuwe medical officers, Mpuya. Toen we de buik opende kwamen de donker verkleurde stukken dunnen darm ons tegemoet: een torsie. De darm draait om zijn eigen as en krijgt geen bloed mee doordat de vaten afgekneld worden. We halen het stuk dode darm eruit en zetten het weer aan elkaar. Nu gaan we bidden dat de naad niet gaat lekken.

Ook de kinderafdeling is nog steeds onveranderd druk met soms doodzieke kinderen. Ik was het hulpeloze gevoel wat ik kreeg bij het tevergeefs proberen op te lappen van een doodziek kind bijna vergeten. Kinderen komen hier soms zo laat binnen dat er bijna geen houden meer aan is. Een rot gevoel wat ik weer herken. Ik merk dat mijn chirurgische en gynaecologische kennis enorm is toegenomen sinds de vorige keer dat ik hier was. Ik voel me confortabel op de OK en heb een gevoel van controle als ik de chirurgisch en gynaecologische ziektebeelden zie, herken en een behandeling inzet. Bij de kindergeneeskunde is dat anders, ik moet er weer in komen. Gelukkig is er ook een kinderarts betrokken bij het ziekenhuis die met de komst van Tanzaniaanse co-assistenten binnenkort een grotere rol zal gaan krijgen en die zal superviseren.

Toch is het ziekenhuis ook wel degelijk veranderd. Er zijn inmiddels 6 ipv 2 dokters, met daarnaast nog 4 specialisten werkzaam. Er zijn 2 gynaecologen die vast in het ziekenhuis werken en daarnaast een kinderarts en internist. De laatste 2 bemoeien zich echter niet zoveel met de kliniek maar geven met name onderwijs. De bedoeling is dat er meer specialisten komen binnenkort omdat we medisch studenten en misschien ook co-assistenten krijgen. Daarnaast zijn de verloskamers uitgebreid, is er een nieuwe OK aande verloskamers voor sectio’s bij gebouwd en de grootste verandering die Niek teweeg heeft gebracht: er is een NICU! De NICU is de trots van het ziekenhuis en ligt vol met premature en zieke pasgeboren baby’s. Er liggen momenteel 16 baby’s die anders overleden zouden zijn, echt een enorme vooruitgang. Al het personeel is er enorm trots op, heel mooi om te zien.

Ik zal komende maand ingewerkt worden door Niek, we hebben 2 dienstblokken ingepland en zullen langs 2 ziekenhuizen gaan die een paar stappen verder zijn dan wij. We gaan kijken hoe zij het doen en het hoofd boven water houden. Niek leert me alle ins en outs van Sengerema en ik ga ontdekken hoe de gezondheidzorg hier precies werkt. Een zegen om zo te mogen beginnen en niet meteen alleen in de kliniek te staan. Ik zal met goede moed terug komen in juli om hier te gaan werken, ik heb er zin in!

1,634 totaal aantal vertoningen, geen vertoningen vandaag